Artificial Intellingce (AI) oplossingen lijken steeds meer hun weg te vinden naar publieke organisaties en bedrijven. Maar het inkopen/aanbesteden van AI staat nog in de kinderschoenen. En het aanbod in deze onvolwassen markt ontwikkelt zich snel. Binnen de Engelse overheid is er een Office for Artificial Intelligence en dat publiceerde vorig jaar een aantal handreikingen. De belangrijkste aspecten hiervan heb ik hieronder voor je samengevat. Je kunt na het lezen van deze blog de inhoud voor kennisgeving aannemen. Mijn advies is om je verder in de materie te verdiepen, een experiment te starten en ervaring opdoen. De inhoud is niet alleen bruikbaar binnen publieke organisaties, maar ook binnen bedrijven.
De handreikingen zijn geschreven voor het inkopen van AI. Maar als je inkoop in de positie van de gebruiker plaatst, zijn ze ook goed bruikbaar om de inzet van AI voor jouw inkoopvraagstukken te onderzoeken en in kaart te brengen.
Hoe is de handreiking AI opgebouwd?
De Engelse overheid ziet een grote toekomst voor AI. Niet alleen voor toepassingen binnen de overheid. AI is ook een belangrijke aanjager van innovatie binnen veel sectoren. De overheid kan door professioneel AI in te kopen en toe te passen bovendien bijdragen aan het ontwikkelen van competitieve leveranciersmarkten van AI-producten en helpen het vertrouwen van mensen in AI toepassingen te vergroten. Daarvoor zijn in zomer van 2019 de Handreikingen voor het bouwen en toepassen van AI in de publieke sector (vrije vertaling) gepubliceerd. Deze bestaan uit drie onderdelen:
- Het verkrijgen en managen van AI-projecten.
- Het veilig inzetten en ethisch gebruiken van AI.
- Voorbeelden van het gebruik van AI.
Bij het tot stand komen van deze handreikingen is zowel gekeken naar ervaringen van bedrijven als de publieke sector.
Waar moet je op letten bij het inkopen van AI
Zoals in de inleiding aangegeven geven we hier een korte samenvatting van 7 belangrijke aspecten bij een onderdeel uit de handreiking, namelijk het verkrijgen van AI:
- Is AI wel de oplossing voor het vraagstuk? Ook bij het inkopen van AI is het bij de start van belang om de vraag van gebruikers te doorgronden en na te gaan of AI dit kan oplossen. Dit vraagt om de inzet van een multidisciplinair team waarin een belangrijke rol is weggelegd voor data scientists. Zij moeten samen met de gebruikers na te gaan of de benodigde data beschikbaar zijn en of deze ook gebruik kunnen worden (ook bezien vanuit ethiek). Daarna kan een model worden gebouwd waarbij input en output nader worden gedefinieerd. In het team moet het domein waarin de AI-oplossing in de praktijk wordt toegepast altijd vertegenwoordigd zijn.
- Wat is de kwaliteit van de beschikbare data? Geen onderwerp waar we hier nader op in gaan, maar erg relevant als het gaat of AI toepasbaar is.
- Wat is de juiste AI-techniek voor het oplossen van het vraagstuk? In de kern gaat hier om de beste AI-technologie te koppelen aan het voorliggende vraagstuk. Belangrijk is daarbij te bedenken dat er vele verschillende AI-technologieën zijn. In het document worden een aantal voorbeelden genoemd van machine learning technieken en toepassingen.
- Maak een business case en vraag toestemming (en budget) voor de volgende fase. Het toepassen van AI zit nu nog vaak in een experimenteel stadium. Bovendien ieder gesprek met gebruikers, inkopers en specialisten op het gebied van data leveren vaak nieuwe inzichten op. Daarom is het aan te bevelen om een aantal eerste analyses te maken of de oplossing die het meest waarschijnlijk is, leidt tot oplossing van het vraagstuk. En deze uitkomst en andere informatie te verwerken in een business case. Daarin moeten ook de risico’s (kansen en bedreigingen) in kaart worden gebracht en goed worden aangegeven hoe volwassen de gekozen oplossing is. Als bij één of meerdere scenario’s de inschatting is dat er innovatieve inkoop-/aanbestedingsprocedures gebruikt gaan worden, moet ook dit in de risicoanalyse meegenomen worden.
- Zelf doen, uitbesteden of hergebruiken? : Grote organisaties hebben steeds vaker beleid op het gebied van zelf doen of uitbesteden van IT en daarbinnen AI. Afhankelijk van de beschikbaarheid hiervan zijn de antwoorden op de volgende vragen bepalend wat te doen:
- In welke mate is de behoefte uniek?
- Is er aanbod van commerciële producten?
- Wat zijn de gestelde eisen aan integratie binnen de bestaande IT-infrastructuur?
- Omschrijf het ethisch vraagstuk. Geadviseerd wordt om vanaf de start ook het ethisch vraagstuk goed te omschrijven en oplossingsrichtingen te toetsen op dit punt.
- Het inkopen/aanbesteden van de AI-oplossing. Als de keuze is gemaakt om de AI-oplossing te gaan inkopen, dan kan opnieuw worden onderzocht of een oplossing ‘off-the-shelf’ beschikbaar is. Naarmate er meer specifiek voor jou als klant moet worden ontwikkeld en gebouwd is het aan te raden of innovatieve inkoop-/aanbestedingsprocedures te gebruiken om dit te doen.
Tot slot
De verwachting is dat AI een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de economie en productiviteit. In hoog tempo worden nieuwe oplossingen ontwikkeld en aangeboden. Ook bij het toepassen van AI binnen organisaties is het van belang dat inkoopspecialisten vanaf de start betrokken zijn. De in deze blog genoemde handreikingen helpen inkopers om in de teams die deze vraagstukken oppakken hun rol te spelen. Ook als de vraag is of de toepassing van AI een inkoopvraagstuk kan helpen oplossen. E-proQure is graag bereid hierover met jou van gedachten te wisselen. Lees ook onze blog Hoe Artificial Intelligence helpt om je inkoopdoelstellingen te realiseren.
Gert Walhof
