Er is veel onduidelijkheid over het al dan niet verplicht openbaar aanbesteden in het sociaal domein. In mei 2017 werden hierover al Kamervragen gesteld. Staatssecretaris Van Rijn heeft begin juni uitsluitsel gegeven dat een openbare aanbesteding in het sociaal domein niet per definitie en in alle gevallen verplicht is.
Begin mei 2017 stelden de kamerleden Bergkamp en Raemakers van D66 Kamervragen over het al dan niet verplicht aanbesteden in de zorg. Staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft hierop 7 juni schriftelijk geantwoord. Volgens de staatssecretaris is een openbare aanbesteding in het sociale domein niet per definitie en in alle gevallen verplicht. “Per geval zal het verschillen of sprake is van een te subsidiëren activiteit of een aan te besteden overheidsopdracht. Het door de gemeente beoogde resultaat bepaalt of het inkoopkader of het subsidiekader het meest geschikte instrument is om de beleidsdoelstellingen te realiseren. Ligt het initiatief voor de opdracht bij de gemeente, worden er marktconforme vergoedingen betaald en is de opdrachtgever ook de begunstigde van de geleverde prestaties, dan is er sprake van een overheidsopdracht. Bij een overheidsopdracht zijn de prestaties wederkerig en in rechte afdwingbaar”, aldus de brief van de staatssecretaris.
Van Rijn gaf ook aan dat er voor overheidsopdrachten boven de € 750.000 in het sociale domein een vereenvoudigd aanbestedingsregime geldt. Volgens het vereenvoudigde regime moet de opdracht openbaar worden aangekondigd en zo concurrentie worden toegepast. Voor het overige is een opdrachtgever geheel vrij om de procedure zelf in te richten, zolang het transparantiebeginsel, het gelijkheidsbeginsel en het proportionaliteitsbeginsel maar worden nageleefd, aldus de staatssecretaris.
Werkgroep sociaal domein
Van Rijn geeft ook aan dat de ‘Werkgroep aanbesteden Jeugdwet en Wmo 2015’ in samenwerking met PIANOo instellingen en gemeenten voor de korte termijn (inkoop 2018) zal ondersteunen met kennis en ervaring over de inkoop in het sociaal domein.
Voor de langere termijn zal de werkgroep werken aan een handreiking. Deze handreiking moet onduidelijkheden rondom het aanbestedingsproces wegnemen en de specifieke aspecten van de verschillende aanbestedingsmodellen weergeven.
Keuzes openbaar aanbesteden gemeenten
Gemeenten hebben bij het organiseren van voorzieningen in het sociaal domein keuze uit een aantal mogelijkheden. Het Expertisecentrum Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken, PIANOo, zette de mogelijkheden op een rij in het dossier Sociaal Domein.
Gemeenten kunnen in het sociaal domein kiezen uit:
- inbesteden
- subsidie
- overheidsopdracht
- open house.
De taken van de gemeenten in het sociaal domein zijn nieuw en complex, aldus PIANOo. Dat vraagt om een nieuwe invulling en rol waarbij er samenwerking wordt gezocht met zorgaanbieders en maatschappelijke instellingen. Dit heeft gevolgen voor het opdrachtgeverschap. Maar ook moeten gemeenten zorgen dat het systeem van vraag en aanbod goed functioneert, verbetert en meegaat met veranderingen. Het is aan de gemeente hoe zij haar opdrachtgeverschap invult en of ze daarbij kiest voor inbesteden, subsidie, overheidsopdracht of open house.
Een volledige toelichting op de aanbestedingsmogelijkheden is beschikbaar in het Dossier Sociaal Domein van PIANOo: Verplicht aanbesteden van zorg in het sociaal domein?
