In deze blog bespreek ik het boek “Succesvol Inkopen in de Publieke Sector” van inkoopexperts Yvette Berkel en Rachel Heeringa. In dit boek geven zij aan waarom inkopen bij de overheid een mooi vak is en wat ervoor nodig is om daarbij succesvol te zijn. Tevens delen zij hun visie op de arbeidsmarkt voor inkopers.
Het boek is een aanrader voor zowel inkopers die overwegen om voor overheidsorganisaties te gaan werken als voor hen die er al werken.
De menselijke aspecten van het vak van inkoper bij de overheid
Bijzonder en uniek aan het boek is dat het een keer niet over juridische verhandelingen gaat of inkoopontwikkelingsmodellen, maar met name over de menselijke aspecten van het vak.
Bijvoorbeeld: waarom werken als inkoper bij de overheid zo’n uitdagend en interessant vak is. Drie belangrijke redenen die de schrijvers bespreken zijn:
1. Het is zinvol werk: zonder Inkoop zouden overheidsorganisaties niet kunnen functioneren
2. Het is uitdagend werk is: inkopers functioneren nu eenmaal in (het hart van) politieke organisaties en de daarbij behorende complexiteit
3. Het werk doet een groot beroep op je sensitiviteit: binnen en buiten overheidsorganisaties opereren veel stakeholders met verschillende belangen, en daar moet je slim rekening mee houden
Om aan het uitdagende werk goed invulling te kunnen geven dient de inkoper bij de overheid de nodige vaardigheden te bezitten of te ontwikkelen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt geïllustreerd om welke vaardigheden het hierbij gaat en hoe deze in de praktijk worden ingezet en toegepast. Als eerste worden de basisvaardigheden behandeld:
- Communicatieve vaardigheden
- Adviesvaardigheden
- Overtuigen
- Inhoudsdeskundigheid
- Organisatiesensitiviteit
- Omgaan met politieke en bestuurlijke complexiteit
Als de basis op orde is, zijn de volgende aanvullende verdiepende vaardigheden een vereiste:
- Proactief handelen
- Klantgericht handelen
- Een positie innemen
- Verbinden
- Vereenvoudigen
- Strategisch denken en handelen
- Een open houding aannemen
De schrijvers benadrukken daarbij dat het gaat om een combinatie van de bovenstaande vaardigheden, houding en gedrag.
Nieuwe visie op de arbeidsmarkt van inkopers
Tot slot geven de auteurs in het laatste hoofdstuk hun visie op de arbeidsmarkt voor inkopers. Ze zijn van mening dat nieuwe inkopers 2 jaar met ervaren inkopers moeten meelopen om de juiste basiskennis op te doen. Dit blijkt echter in de huidige praktijk niet altijd mogelijk. Daarom moet er volgens de auteurs ook anders worden gekeken bij werving en selectie door meer te sturen op vaardigheden dan op de aanwezigheid van specifieke (aanbestedings-)kennis. Op deze wijze krijgen ook zij-instromers de kans het publieke inkoopvak eigen te maken.
Tot slot leiden publieke organisaties, ondanks het feit dat ze veel investeren in binden en boeien, vaak op voor een ander. Door dit niet als bedreiging maar ook als kans te zien, kunnen deze inkopers een onderdeel van je inkoopnetwerk vormen en werken wellicht bij andere organisaties weer met onze inkopers samen.
Conclusie
Het boek ‘succesvol inkopen in de publieke sector’ is een waardevolle aanvulling op de huidige inkoopboeken, die veelal gericht zijn op de kennis over het inkoopvak. Het boek behandelt de menselijke kant van het inkoopvak (verandermanagement) en de vaardigheden die daarvoor nodig zijn middels praktijkverhalen.
Wat onderbelicht blijft is de belangrijke rol die digitalisering speelt bij het functioneren van de inkoper. Ik denk hierbij aan de benodigde kennis en vaardigheden van inkopers als ook aan de opmars van nieuwe functies binnen het inkoopdomein. Zoals de opkomst van de functie data-analist Inkoop [lees hierover meer].
Deze onderwerpen mogen volgens mij dan ook niet ontbreken. Een suggestie daarbij is om digitale basisvaardigheden op te nemen, aangevuld met bijvoorbeeld datagedreven werken als verdiepende vaardigheid. Zo kan de inkoper ook bijdragen aan een succesvolle (digitale) toekomst.
