De kennispartners van E-proQure selecteren periodiek inkoopnieuws over ontwikkelingen en blogs op het gebied van inkoop en relevante technologieën in de Benelux en in het buitenland. In maart en april 2024 kwamen we de volgende interessante (inter)nationale nieuwsberichten tegen:
AI vindt brede toepassing binnen Inkoopsoftware
Eigen onderzoek naar AI-toepassing binnen inkoopsoftware levert ons het beeld dat met name de systemen die de grotere organisaties bedienen al ver zijn in de toepassing van AI. Van de leveranciers die we bij organisaties binnen de Benelux terugvinden zijn dit onder andere Basware, Coupa, GEP, Ivalua, Oracle, SAP en Tradeshift.
Voorbeelden van functionaliteiten waarbij we AI zien toegepast zijn ondermeer 2/3-weg matching, factuur codering, fraude – en risico detectie en goedkeuringsprocessen.
Binnen de overige in de Benelux vertegenwoordigde software zien we AI zeer beperkt aanwezig.
We zullen in een separate blog uitgebreid ingaan op de aanwezigheid en toepassing van AI binnen inkoopsoftware.
AI Act goedgekeurd door Europees Parlement
Het Europees Parlement heeft op 13 maart de AI Act goedgekeurd. Deze wet stelt eisen en geboden aan AI-toepassingen en makers en gebruikers. “De AI-wet is een juridische kader voor AI, dat de risico’s van AI aanpakt en Europa een leidende rol geeft wereldwijd.” [EU AI Alliantie]
Wanneer in werking
De concept-wetgeving is gedurende de afgelopen 3 jaar meermalen aangepast vanwege de snelle ontwikkelingen binnen Artificial Intelligence. Denk daarbij aan de maatschappelijke en politieke discusses die het beschikbaar komen van taalmodellen als ChatGPT vanaf begin 2023 heeft opgeroepen. In december 2023 is met de EU-landen overeenstemming bereikt over de inhoud van de AI Act. Na enkele tekstuele aanpassingen kan de AI ACT na ratificatie door de EU-landen in mei worden gepubliceerd.
De bepalingen van de AI ACT treden in 2027 in werking met uitzondering van bepalingen over Generatieve AI. Deze vorm van AI wordt als hoog risico ingeschat. Een deel van de relevante bepalingen treden daarom al in 2025 in werking.
Doelstellingen van de AI ACT
De EU heeft, deels in afstemming met de VS, een specifiek op AI gerichte wetgeving aangenomen. Geopolitiek wil het daarmee de richting bepalen van de invloed die toepassing van AI op mogen hebben op de mensheid. De op gemeenschappelijke Europees culturele leest gestoelde wetgeving kent een drietal doelstellingen die aan de ontwikkeling van AI worden gesteld:
- De veiligheid en grondrechten van mensen te beschermen door AI-systemen te verbieden die onaanvaardbare risico’s vormen, zoals systemen die mensen kunnen manipuleren of discrimineren.
- Verantwoorde innovatie in Europa te stimuleren door duidelijke regels te stellen voor de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen.
- Het vertrouwen van mensen in AI te vergroten door te zorgen voor transparantie en controle over AI-systemen.
Vier risicocategorieën voor AI-systemen
De bepalingen van de wetgeving zijn gerelateerd aan een viertal risicocategorieën die aan AI-systemen worden toebedacht
- Verbod op AI-systemen die onaanvaardbare risico’s vormen: Dit omvat systemen die mensen kunnen manipuleren, discrimineren of schaden.
- Strenge eisen voor AI-systemen met een hoog risico: Deze systemen moeten voldoen aan eisen voor veiligheid, transparantie en ethiek.
- Lichtere eisen voor AI-systemen met een beperkt risico: Deze systemen moeten voldoen aan eisen voor transparantie en proportionaliteit.
- Geen regels voor AI-systemen zonder risico: Deze systemen vallen niet onder de AI-Act.
In aanloop naar 2025 zullen we nader ingaan op de AI Act en de specifieke gevolgen voor Inkoop(systemen en -technologieën).
Verschil met de Chinese AI wetgeving
De EU is het tweede grote economische blok dat AI-wetgeving heeft aangenomen. In China zijn sinds 2022 vier op AI gerichte sets van wetgeving van kracht geworden. Lees hier voor een overzicht.
De EU AI-wetgeving hanteert een risico gebaseerde benadering waarbij regels zijn gekoppeld aan het risiconiveau van AI-toepassingen.
China’s regelgevend kader legt een sterke nadruk op het beheersen van risico’s verbonden aan AI, terwijl het tegelijkertijd innovatie en ontwikkeling binnen de AI-sector stimuleert. China heeft hiervoor specifieke regelgevingen geïmplementeerd die zich richten op verschillende aspecten van AI-technologieën, en wel algoritmes, diepe synthese, generatieve AI-diensten en ethiek. Deze regelgevingen hebben betrekking op een breed spectrum van AI-toepassingen en stellen uitgebreide verplichtingen vast voor dienstverleners, technische ondersteuners, en gebruikers.
China keurt 14 Large Language Modellen goed
China heeft de eerste groep van 14 Taalmodellen in 2024 goedgekeurd. In totaal zijn er sinds medio 2023 40 taalmodellen en gerelateerde oplossingen goedgekeurd. In korte tijd zijn wettelijke kaders gesteld om de gewenste groei aan AI-oplossingen te realiseren. Tegelijkertijd hebben gezamenlijke initiatieven van overheden, bedrijfsleven en researchinstellingen gezorgd voor toestroom aan AI-oplossingen. In totaal zijn er in China 130 LLM’s ontwikkeld. Dit is 40% van het totaal aantal LLM’s. De VS heeft met 50% het grootste aantal.
Generieke versus industrie specifieke LLM’s
Tot medio 2023 lag het zwaartepunt van de inspanningen bij het ontwikkelen van generieke LLM’s. Daarna kwam er meer aandacht voor industrie-specifieke LLM’s. De overheid is daarbij een grote stimulator om ondernemingen van diverse omvang en personen AI-toepassingen te integreren in de dagelijkse gang van zaken. Dit alles als uitvloeisel van het in 2017 opgestelde “Nieuwe Generatie Kunstmatige Intelligentie Ontwikkelplan”. AI als katalysator van enorme economische groei.
Toetsingskader
In december werden de LLM’s van 360Group, Alibaba, Baidu en Tencent beoordeeld op basis van een recent opgesteld toetsings-framework voor AI-modellen. Het framework omvat multimodaliteit (taal, spraak, beeld), intelligentie en veiligheid. Onder de andere toegelaten LLM’s bevinden zich die van Xiaomi, Beijing Fourth Paradigm Technology, 01.AI, Frontis.AI (consumer product & marketing innnovation), ThreatBook’s XGPT (internet security), XinYi Tech (video generation & processing for Businesses) en Zhaopin’s Noteworthy (resume-polishing for recruitment platform)
Performance
Volgens eigen inschattingen presteren de Chinese generieke LLM’s op het niveau van OpenAI’s GPT3.5. De achterstand schatten zij daarbij in op 12 tot 18 maanden.
Bron: Global Times
VN resolutie voor een “safe, secure” en “trustworthy” AI
In de Algemene Vergadering van de VN is een concept-resolutie besproken [“adopted a landmark resolution without a vote”] waarin respect voor en bescherming en promotie van mensenrechten wordt gepropageerd bij ontwerp, ontwikkeling en toepassing van AI. Tevens wordt aangegeven dat mensen dezelfde rechten online moeten houden als offline, dat zo mogelijk eenieder van AI kan profiteren en dat AI de potentie heeft om bij te dragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de VN. Waar de VN spreekt over een revolutionaire stap, is enige reserve op zijn plaats.
Het belang van de resolutie zit in de denkrichting en toon die het document zet. Het is een startpunt voor verdere discussie. Onder meer over “knelpunten” waar het gaat om reeds huidige toepassingen van (generatieve) AI binnen landen als Rusland en China.
OpenAI zoekt $7.000 miljard voor bouw AI-Chips fabriek
Sam Altman, the CEO van OpenAI, heeft gesprekken gevoerd met potentiële financiers in het Midden-Oosten voor de financiering van de bouw van een chipfabriek. De Taiwanese chip-producent TSMC is daarbij partner om semi conductors te ontwerpen en bouwen die specifiek geschikt zijn voor berekeningen binnen AI taalmodellen. De specifiek ontworpen chips dienen efficiënter berekeningen te kunnen verwerken die typische zijn voor bijvoorbeeld neurale netwerken. [Bronnen: Forbes, Financial Times]
Op dit moment vaart grafische chips-bakker Nvidia wel bij de ontwikkeling, het testen en gebruik van AI-toepassingen waarin de structuur van neurale netwerken wordt toegepast. Dit komt omdat de architectuur van grafische chips in staat zijn om efficiënter gelijktijdige berekeningen uit te voeren dan de huidige CPU’s van computers.
De kostenbesparingen door de speciaal voor AI te ontwerpen chips zullen met name gemeten worden in termen van snelheidswinst en lagere stroomverbruik. [E-proQure]
EU ViDA BTW hervormingen op korte termijn
De Europese Commissie is vergevorderd om regelgeving te finaliseren om het systeem van de Belasting over de Toegevoegde Waarde (BTW) van de EU te moderniseren en beter te laten functioneren en veerkrachtiger te maken tegen fraude. Het “EU VAT in a Digital Age”.
Zo verloren lidstaten in 2020 naar schatting €93 miljard aan Btw-inkomsten. Een kwart van de ontbrekende inkomsten is het gevolg van Btw-fraude gerelateerd aan intra-EU handel. Daarnaast zijn BTW-regelingen in de EU nog te belastend voor bedrijven, met name voor MKB’s, scale-ups en andere bedrijven die grensoverschrijdend opereren.
Één van de drie onderwerpen gaat over de rapportageverplichtingen met bijzondere aandacht voor de harmonisering van e-factureren [lees hier meer over standaardisatie van e-factureren]. Deze zou in 2030 gerealiseerd moeten zijn. Besluiten hierover zijn op 14 juni te verwachten.
Pianoo biedt gratis training MVOI actieplan
Met inkopen het verschil maken. En recht doen aan duurzaamheids- en maatschappelijke thema’s. Dat kan door te werken met een actieplan Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI). Ben jij op zoek naar verdieping bij het bepalen van ambities en het maken van keuzes omtrent de MVOI-thema’s? Zoek je houvast bij borging van MVOI? Of wil je meer weten over evaluatie en rapportage? Meld je dan aan voor de serie verdiepingssessies, de eerste start op 24 april 2024.
Op 11 april kun je nog één keer de basistraining volgen, waarin je stap voor stap het actieplan MVOI doorloopt.
Op 21 april komen deze onderwerpen aan bod: het bepalen van ambities en het maken van keuzes met betrekking tot de MVI-thema’s; het maken van een goede afweging de hand van de stappen die beschreven worden in het Manifest MVOI; het beschrijven van concrete doelen, uitgezet in de tijd.
Vervolgens worden de volgende drie verdiepingssessies aangeboden:
– 24 april 2024, 9.30 tot 10.30 uur – Bepalen van ambities en het stellen van doelen
– 21 mei 2024, 9.30 tot 10.30 uur – Borging van MVOI en het opstellen van de jaarplanning
– 20 juni 2024, 9.30 tot 10.30 uur – De jaarlijkse evaluatie en rapportage
Een uitgelezen kans dus onbegeleid, praktisch invulling te geven aan een (concept-)actieplan op te stellen.
VNG komt met update Rechtmatigheidsverantwoording
Afgelopen maand werd bekend dat het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (BADO) en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV), naar aanleiding van de rechtmatigheidsverantwoording, voorlopig niet gepubliceerd worden. Doordat de Gemeentewet is aangepast kan de accountant geen direct oordeel geven over de rechtmatigheid van alle baten, lasten en balansmutaties in de gehele jaarrekening, zoals tot en met controlejaar 2022 het geval was.
Vanuit het Ministerie BZK wordt het advies gegeven om de rechtmatigheidsverantwoording op te nemen in de jaarrekening 2023. Op die manier kan de controlerend accountant een getrouwheidsoordeel afgeven conform de Gemeentewet. Dit getrouwheidsoordeel ziet ook toe op de rechtmatigheidsverantwoording. De actuele situatie is niet opgenomen in de handreiking.
De VNG heeft een geactualiseerde versie met adviezen en best practicus gepubliceerd voor het opstellen van de verantwoording.
Juiste trefwoorden vergroot respons op aanbestedingen
Bij het in de markt zetten van een aanbesteding kun je binnen Tenderned trefwoorden toepassen. Zo vergroot je de kans dat geïnteresseerde ondernemers uw opdracht zien. Uit onze data blijkt dat trefwoorden vaak niet effectief worden gebruikt en in 25% van de aankondigingen via TenderNed niet worden ingevuld. Dat terwijl trefwoorden, net als de titel en omschrijving, een belangrijke rol spelen in de vindbaarheid van uw opdracht.
Daarnaast hebben ruim 40.000 TenderNed-gebruikers een interesseprofiel ingesteld om zo geattendeerd te worden op aankondigingen. Hierbij zijn in veel gevallen ook zoekwoorden opgegeven. Er wordt dan bekeken of er een overeenkomst is met een woord in de titel, korte omschrijving of trefwoord.
De meest gebruikte trefwoorden vind je in het artikel op Tenderned.
