Verandering is aan de orde van de dag, ook bij inkoopdigitaliseringstrajecten. Iedereen wil dit graag succesvol doen. Echter de praktijk laat zien dat veel digitaliseringsprojecten hun beoogde doelstellingen niet halen. Als verandermanager zie ik in de praktijk dat bij digitaliseringsprojecten een beperkt deel van de functionaliteiten wordt benut en de selectie en de implementatie veel meer tijd en geld kost dan aanvankelijk gedacht. Dit leidt tot frustratie. In het boek ‘Six batteries of change’ beschrijven Peter de Prins, Geert Letens en Kurt Verweire een model voor cultuurverandering. Hun uitgangspunt is dat een effectieve verandering begint bij het managen van organisatie-energie.
De auteurs, afkomstig van de welbekende Vlerick Business School, bepleiten dat leiders, die erin slagen de positieve energie die in de bedrijfscultuur en in hun mensen opborrelt, in te zetten voor verandering. Daarnaast bepleiten ze deze energie de vrije loop te laten om betere resultaten te bereiken ten aanzien van de organisatiedoelstellingen. Ze noemen voorbeelden van succesvolle bedrijven, zoals IKEA, Google, Apple, Southwest Airlines die bruisen van de energie. Energie is volgens hen een belangrijk kenmerk van groot leiderschap. Naast deze energie is organisatie-energie nodig om een succesvolle verandering door te voeren of baanbrekende prestaties te leveren. Zij betogen dat bedrijven met een hoog (productief) energiepeil beter presteren bij verandering.
Zes batterijen van organisatie-energie
Uit managementliteratuur blijkt dat zo’n 70% van de veranderingsinitiatieven faalt. De auteurs van ‘Six batteries of change’ stellen dat hun faalpercentages weliswaar lager zijn, maar concluderen uiteindelijk niet dat het succes groter is. Ze onderzochten waarom sommige bedrijven een laag of negatief energiepeil hebben en wat de oorzaken zijn van het mislukken van strategische veranderprojecten.
Op basis van hun onderzoek komen zij tot zes batterijen (thema’s) die helpen te verklaren waarom veranderingsinspanningen slagen of falen. Dit zijn:
- De Topteambatterij: deze is opgeladen ambitieus en ondersteunt een inspirerende veranderingsvisie en heeft voldoende middelen en energie om de organisatie te veranderen;
- De Strategiebatterij is opgeladen gebaseerd op de realiteit en goed gedefinieerd. Deze zorgt voor richting, samenhang en coherente actie;
- De Management-infrastructuurbatterij: opgeladen zorgt deze voor een sterke infrastructuur gelinkt aan de strategie. Ook is deze een ankerpunt voor individuele projecten en een motor voor het opladen van de cultuurbatterij;
- De Cultuurbatterij helpt opgeladen om de verandering aan te drijven en is een bron van concurrentieel voordeel. Niet-opgeladen leidt het tot een negatief effect op je verandertraject;
- Actieplanning- en implementatiebatterij: opgeladen levert die systematisch projecten die de klanten voordeel bieden of capaciteit genereren voor een meer op strategie gerichte organisatie;
- Tot slot de Verbindingsbatterij, deze zorgt opgeladen voor de broodnodige psychologische energie om de individuele betrokkenheid bij de verandering te borgen.
De zes batterijen helpen twee centrale veranderingsdilemma’s waar managers tegenaan lopen, verklaren:
- Het onderscheid tussen de top van de organisatie en de werkvloer (strategisch versus operationeel).
In de praktijk slagen leiders er niet altijd in om voldoende energie te stoppen in het vertalen van hun visie naar concrete acties in de verschillende onderdelen (afdelingen/units) van een organisatie. Omgekeerd overstijgen veel veranderprojecten niet het operationele niveau. - De verbinding tussen de formele en informele kanten van verandering.
In de praktijk zien ze dat organisaties vaak te veel gefocust zijn op het formele (rationele) aspect van verandering. Dit gaat vaak ten koste van het informele (emotionele) aspect van de verandering. De ‘harde’ kant kan echter niet functioneren zonder voldoende aandacht voor de ‘zachte’ kant; de mensen en cultuur van een organisatie.
Praktijkgericht
Het model toont je hoe de verschillende ‘batterijen’ kunt opladen, en hoe je die energie kan inzetten om transformatiecompetenties te ontwikkelen die je organisatie nog wendbaarder maken. Een grondig onderbouwd model, toegankelijk uitgelegd en geïllustreerd met talrijke cases.
Per batterij (thema) is een vragenlijst opgenomen met een quickscan, waarbij je aan de hand van acht vragen kunt beoordelen in hoeverre de batterij van jouw organisatie is opgeladen. Om de batterij op te laden komen de schrijvers met tips aan de hand van concrete praktijkcasuïstiek.
Uiteindelijk leidt inzicht in de zes batterijen tot een energiebeeld van je organisatie. Aan de hand hiervan kun je voor je eigen organisatie nagaan wat de belangrijkste energielekken en energiebronnen zijn. Om kans op succes te hebben moet je de belangrijkste energievreters aanpakken, stellen de auteurs. Daarnaast stellen de schrijvers dat je je energiebronnen managen om hier echt voordelen uit te halen of te verbeteren.
Ernstige diagnose
In het boek wordt een ‘ideale’ organisatie beschreven die opgeladen en gezond is, uit het onderzoek bleek dat deze situatie het geval was bij 35% van de onderzochte bedrijven. De overige 65% bereikt deze ideale situatie niet. De meeste bedrijven blijken op basis van onderzoek in de volgende categorieën te passen:
- chronisch zieke organisaties (30%);
- autistische organisaties (4%);
- ijlende organisaties (17%);
- verlamde organisaties (6%);
- En 8% valt onder geen van de categorieën.
Uit bovenstaande diagnose blijkt dat bij 65% van de organisaties sprake is van een laag energieniveau. Zij benadrukken daarmee de noodzaak voor deze organisaties tot benodigde acties om het energieniveau op peil te brengen. Heel herkenbaar in mijn praktijk als verandermanager.
Per ziektebeeld beschrijven de auteurs aan de hand van voorbeeldbedrijven hoe je de batterijen kunt opladen. Ze maken hier een passende vergelijking met een arts die dankzij de diagnose weet aan welke ziekte de patiënt lijdt, waarbij wel meer details nodig zijn over de context en geschiedenis. Zo ook bij veranderingstrajecten, waarbij je – om de juiste interventies toe te passen – ook de context en geschiedenis van de organisatie moet begrijpen.
Geen uitgebreid stappenplan
Bij de invulling (hoe) van het model geloven ze niet in een gestandaardiseerd stappenplan. Daarentegen bieden ze wel een aantal ontwerpprincipes. Interessant is dat ze de typische reacties op het model beschrijven. Daarmee geven ze gelijk de verschillen in ambitieniveaus weer van organisaties. De organisaties, die overtuigd zijn van het werken aan duurzame veranderingscompetenties de energie-boosters, beseffen dat verandering een constante is. Naar de mening van de auteurs is het werken aan duurzame veranderingscompetenties het enige recept om geweldige prestaties gedurende langere tijd vol te houden. Om dit vol te houden introduceren ze vijf hoekstenen als bruggen tussen de batterijen
Verrassend eenvoudig model, maar ook complex
Het boek ‘six batteries of change’ bevat een waardevolle aanvulling op de reeds aanwezige vakliteratuur. Het model ‘six batteries of change’ is gebaseerd op een integrale aanpak, waarbij per thema praktische handvaten en tips zeer waardevol zijn voor veel organisaties. Het is daarom een zeer bruikbaar instrument om te evalueren welke organisatiepraktijken energie wegzuigen uit je organisatie, en welke je helpen om te slagen. Door het koppelen van het model aan een aantal ontwerpprincipes en vijf hoekstenen als bruggen maken ze het onnodig complex. Echter in combinatie met modellen zoals ADKAR is het een prima diagnose-instrument van verandercapaciteiten als aanvulling op bestaande literatuur. Al met al een boek dat in de kast van een verandermanager, die tot de 65% behoort die niet de ideale situatie hebben bereikt, niet mag ontbreken.
De auteurs van ‘Six batteries of change’
Peter De Prins is Professor Change Management, Coaching & Leiderschap bij Vlerick Business School. Kurt Verweire is Professor Strategy bij Vlerick Business School. Geert Letens is docent Management aan de Koninklijke Militaire School, visiting research professor aan Virginia Tech en trainer voor diverse Fortune Global 500-bedrijven.
