Het planmatig omgaan met weerstanden wordt in de praktijk beloond met een hogere kans van slagen bij verandertrajecten. Zo blijkt uit wereldwijd onderzoek door Prosci. Van de verandertrajecten waarbij weerstanden planmatig worden gemanaged, behaalt meer dan 50% alle doelstellingen. Bij afwezigheid ervan is dit percentage slechts 20%. Door planmatig om te gaan met weerstanden valt dus veel te winnen en voorkom je een hoop ellende.
“Maar is het slagingspercentage van 50% dan nog steeds niet te laag?”, denk je misschien. Jazeker! Het alleen hebben van een veranderplan is onvoldoende, het gaat immers ook om de invulling en uitvoering ervan. In de blog ‘Succesvol veranderen‘ kun je lezen wat de drie belangrijkste succesfactoren zijn om een veranderingstraject te realiseren. Daarnaast laten we zien hoe je tot een veranderstrategie komt als basis voor een veranderplan. In deze blog lees je hoe je succesvol weerstand managed om hiermee het slagingspercentage van jouw project te verhogen.
Omgaan met weerstanden is één van de drie sleutels tot succes
Een belangrijk onderdeel van het aansturen van het veranderproces is het omgaan met het effect van veranderingen op medewerkers. Weerstand is een natuurlijke, psychologische en fysieke reactie op veranderingen. Veranderingen leiden echter niet altijd tot spontane enthousiaste reacties. In de praktijk zorgen veranderingen en de daaruit voortvloeiende onzekerheid voor terughoudendheid en weerstand. In sommige gevallen kan dit zelfs leiden tot ziekteverzuim, afwezigheid of het terugval in oude werkwijzen door medewerkers. Menige organisatieverandering eindigt in een menselijk en financieel debacle. Daarom is het actief beheersen en verkleinen van weerstand een belangrijk onderdeel van succesvol veranderen. Zeker als gelijktijdig stappen worden genomen om bewustwording, adoptie en bekwaamheid te vergroten.
Omgaan met weerstand begint in de eerste plaats met het besef dat weerstand normaal is. Bijna niemand wil veranderen en dat is toch wat er vaak gebeurt in organisaties. De huidige werkwijze voldoet plots niet meer en moet plaatsmaken voor nieuwe processen, systemen en gedrag.
Inzicht in de vormen van weerstand, zowel actief als passief, en een maatwerk aanpak is daarbij essentieel. Deze vormen kunnen zowel op medewerkers, manager als directieniveau plaatsvinden, met ieder zijn of haar eigen redenen.
Actieve weerstand
Actieve weerstand is herkenbaar in die zin dat iemand met weerstand zich uit. Iemand met weerstand is te herkennen aan de volgende eigenschappen:
- een kritische blik;
- voortdurend zoeken naar fouten die worden gemaakt en mensen van deze fouten beschuldigen;
- laat zich leiden door angst;
- verdraait feiten en gebruikt selectief feiten;
- ondermijnt gezag;
- saboteren, intimideren, bedreigen en manipuleren behoren tot de gebruikte methodes;
- blokkades opwerpen, ruziemaken en zorgen voor onrust zijn veelgebruikte vormen van actieve weerstand.
Passieve weerstand
Ook al wordt actieve weerstand als zeer vervelend ervaren, dan nog is passieve weerstand eigenlijk het meest gevaarlijk. Iemand met passieve weerstand is herkenbaar aan het zeggen van ‘ja’, maar doet ‘nee’. Of iemand zegt helemaal niets en saboteert ondertussen jouw project. Passieve weerstand herken je onder andere aan:
- uitstelgedrag;
- herhaaldelijk gemaakte afspraken niet nakomen;
- langzaam te werk gaan;
- het doen alsof iemand nergens van gehoord heeft. Of beweren dat niets is gezegd (Vooral tijdens mondelinge afspraken, wanneer er dus geen fysiek tegenbewijs geleverd kan worden);
- het achterhouden van informatie, niet alles willen vertellen.
Drie stappen om weerstand te voorkomen
De meest effectieve tactieken die in de praktijk voorkomen om weerstand te vermijden zijn:
- Communicatie
Een open, transparante en eerlijke communicatie die geloofwaardig is, is belangrijk. Doel van de communicatie van een verandertraject moet duidelijk zijn – ‘what’s in it for me’ -, zodat de verwachtingen over en weer helder zijn. Een boodschap moet consistent zijn en de mogelijkheid bieden tot feedback. Start vroeg met de communicatie, kies daarbij een juiste mix van verschillende media met een feedbackmogelijkheid. - Betrokkenheid
Een effectieve manier vormt ook het betrekken van deelnemers in de oplossingen en strategie. Met name managers, belanghebbenden, sleutelfiguren of coaches hebben hierbij een sleutelpositie. - Toepassen van een methode
Het gebruik van een methode houdt enerzijds het anticiperen op en omgaan met weerstand in een project. Daarnaast het ontwikkelen van trainingsprogramma’s en het gebruik van managementtools zoals ADKAR.
Conclusie
Bij ieder traject komt weerstand voor. Weerstand is een normaal verschijnsel. Het planmatig omgaan met veranderingen en weerstand loont, zo blijkt uit wereldwijd onderzoek. Iedere vorm van weerstand, passief of actief, komt voor op verschillende niveaus binnen een organisatie. Voorkom weerstand door het toepassen van de drie genoemde belangrijke stappen. Hou je hiermee rekening, dan verhoog je de slagingskans van jouw project. En… kies jij dus niet de weg van de minste weerstand.
Wil je meer weten over hoe jij weerstand kunt voorkomen in jouw traject en daarmee de slagingskans verhogen? Schrijf je dan nu in voor de workshop Verandermanagement in 2019.
