Er is een enorm tekort aan goed opgeleide inkopers. Het huidige opleidingsaanbod sluit niet aan bij de behoefte van inkoopafdelingen. Gevolg is dat er te weinig aandacht is voor het vervlechten van beleidsdoelen en inkoopstrategie en voor contractmanagement. Dit blijkt uit een onderzoek door PIANOO onder 24 aanbestedende diensten. PIANOo sprak met inkoopmanagers bij 24 aanbestedende diensten om een beeld te krijgen van het tekort aan goede inkopers en mogelijke oorzaken.
Professionalisering inkoop blijft achter
Door het tekort aan goed opgeleid inkooppersoneel in de publieke sector blijft de professionalisering van de inkoopfunctie achter. De ontwikkeling van kennis blijft achter, bijvoorbeeld van de toepassing van ‘bijzondere’ procedures, het vervlechten van strategische beleidsdoelen en inkoopstrategie en het toepassen van data-analyses.
Ook fundamentele taken zoals het ontwikkelen en updaten van inkoopbeleid blijven vaak liggen. Ook heeft contractmanagement binnen veel publieke organisaties nog geen structureel karakter. Slechts in een klein aantal gevallen (allemaal grotere organisaties) is contractmanagement structureel (en expliciet) belegd, bijvoorbeeld binnen de inkoopafdeling. Één van de oorzaken voor het tekort aan goede inkopers lijkt het gat tussen de behoeften van inkoopafdelingen en het huidige opleidingsaanbod. Opleidingen zouden beter kunnen voorbereiden op het vak door meer praktisch toepasbaar onderwijs. Onderwijs dat bovendien meer competentiegericht opleidt, sterker gericht op de publieke organisatie en de strategische kant van het inkoopvak. Juist op HBO én WO niveau.
‘Zittende’ inkopers blijken nu meestal ‘per ongeluk’ het vak in te zijn gerold en hebben daardoor vaak geen inkoopopleiding gevolgd. Na indiensttreding is er vaak beperkte tijd en budget beschikbaar om alsnog een opleiding te volgen.
Imago van publieke inkoop
Als oorzaak van het capaciteitsgebrek wordt opvallend vaak het imago van de publieke inkoop genoemd. Respondenten geven aan dat er in hun organisatie structureel te weinig fte’s worden vrijgesteld voor inkoop, vaak doordat inkoop intern nog onvoldoende serieus wordt genomen. Inkoop wordt (intern) nog te vaak gezien als een puur administratief proces in plaats van een serieus vak dat sterk verband houdt met de primaire processen en impact kan hebben op eigen beleidsdoelen. Op dit moment is de invulling van opleidingen en daarmee de professionalisering van het vak voornamelijk in handen van een klein aantal commerciële opleiders. Zouden publieke organisaties zoals (samenwerkende) aanbestedende diensten en hogescholen en universiteiten daar wellicht een grotere rol moeten spelen? In 2019 is volgens PIANOO aandacht nodig voor meer en beter op de praktijk aansluitende opleidingen.
Investeren in digitale vaardigheden inkopers ook in publieke sector noodzakelijk
Digitalisering is een ook ontwikkeling die ook de inkopers in de publieke sector raakt. Uit onderzoek blijkt dat investering in digitale vaardigheden noodzakelijk is om een hoger digitaal volwassenheidsniveau te bereiken en effectief te kunnen werken in de nieuwe, digitale omgeving. Bent u in een inkoopfunctie in de publieke sector en wilt u uw digitale inkoopvaardigheden ontwikkelen? Volg dan een van onze workshops
